ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ Ν. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Ιατρός αγώνων και μαχητικών αθλημάτων
Τακτικό μέλος actionmed (γιατροί εν δράσει)
Μώλωπες
Η δημιουργία τους είναι ανάλογη με το είδος του τραυματισμού. Τα αίτια είναι διάφορα όπως χτυπήματα σώμα με σώμα στα αθλήματα επαφής , πτώσεις επί εδάφους , κρούσεις και έντονη πίεση των μυών.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Η τοποθέτηση πάγου απευθείας στην περιοχή του μώλωπα (γυμνό δέρμα), γιατί μπορεί να προκληθεί έγκαυμα των ιστών του δέρματος
- Ο ύπνος απευθείας μετά τον τραυματισμό εάν αυτό είναι στο κεφάλι.
- Η πίεση και το σπάσιμο του αιματώματος
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Τοποθετούμε στην περιοχή παγοκύστη, ή αν δεν είναι διαθέσιμη πάγο τυλιγμένο με πετσέτα, με σκοπό να ελαττωθεί ο πόνος και η υπάρχουσα φλεγμονή. Αν παρόλα αυτά η διόγκωση συνεχίζει να αυξάνεται εφαρμόστε επίδεση με ένα ελαστικό επίδεσμο
- Αν το χτύπημα αφορά το κεφάλι, ξαπλώστε σε μέρος με ησυχία. Αν νιώθετε ζάλη, τάση για εμετό, υπνηλία-αυξανόμενη δυσκολία αφύπνισης απευθυνθείτε σε ιατρό. Kατά την διάρκεια του ύπνου ξυπνάτε τον ασθενή κάθε δύο ώρες. Η αλλαγή συμπεριφοράς του ασθένή,οι σπασμοί, η αιμορραγία ή η εκροή υγρού από τη μύτη ή τα αυτιά,η αδυναμία ή η απώλεια αισθητικότητας σε χέρι ή πόδι,η ασυμμετρία στις κόρες των οφθαλμών,ο πολύ αργός ή γρήγορος σφυγμός ή ασυνήθιστη αναπνοή είναι συμπτώματα που όταν τα αναγνωρίσουμε οφείλουμε να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια.
- Σε ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι δεν χρησιμοποιείτε ασπιρίνη ή φάρμακα που την περιέχουν.
- Δεν χορηγούμε παυσίπονα σε τραυματισμούς που αφορούν το κεφάλι.
Εκδορές – Θλαστικά τραύματα
Η αιτιολογία ποικίλει από ένα απλό καθαρό κόψιμο ή τρύπημα με αιχμηρό αντικείμενο, πτώσεις επί εδάφους (γδαρσίματα) ποικίλης επιφάνειας, αιμορραγίας, αιμορραγία, ύπαρξη ξένων σωμάτων μέσα στην πληγή.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Ο καθαρισμός της πληγής με μη ενδεδειγμένα μέσα τα οποία δεν είναι αποστειρωμένα.
- Το οινόπνευμα σαν αποστειρωτικό μέσο γιατί προκαλεί πόνο και ανυσηχία στον πάσχοντα.
- Μην χρησιμοποιείτε στα τραύματα αιμοστατικές σκόνες ή βαμβάκι, γιατί η πληγή δε θα μπορεί να αεριστεί και υπάρχει ο κίνδυνος μόλυνσης.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Πλύνετε καλά με άφθονο φυσιολογικό ορό την πληγή
- Καθαρίστε το κόψιμο με οξυζενέ. Σε περίπτωση που δεν έχετε οξυζενέ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε σαπούνι τύπου Μασσαλίας και άφθονο νερό
- Αφού στεγνώσετε την περιοχή καλά με αποστειρωμένη γάζα, επαλείφετε με αντισηπτικό διάλυμα Betadine, κλείστε την πληγή με αποστειρωμένη γάζα και στερεώστε με ένα τσιρότο
- Σε αιμορραγία που επιμένει εφαρμόστε πίεση στο τραύμα για 10 λεπτά. Το ίδιο συνίσταται όταν το τραύμα είναι βαθύ.
- Απευθυνθείτε στον ειδικό που θα εξετάσει το τραύμα και θα σας χορηγήσει αντιτετανικό ορό, ο οποίος πρέπει να γίνεται ενδομυϊκά μέσα σε 24 ώρες ανεξαρτήτου λήψεως τροφής και ύδατος και φυσικά θα κρίνει εάν χρειαστεί συρρα
Μυϊκές θλάσεις
Οι μυϊκές θλάσεις μπορούν να συμβούν σε ανθρώπους που έχουν υπέρμετρο ενθουσιασμό και υποτιμούν την κούραση. Μυϊκή θλάση καλείται η ρήξη μερικών μυϊκών ινών που ως αποτέλεσμα έχει την δημιουργία αιματώματος. Ο πόνος είναι άμεσος και έντονος στην παραμικρή κίνηση. Οι μυϊκές θλάσεις εντοπίζονται συχνότερα στους προσαγωγούς, στους μυς του μηρού και της κνήμης και στους μύς των άνω άκρων . Οι θλάσεις κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, 1ου, 2ου, 3ου βαθμού.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Αποφύγετε τις ζεστές κομπρέσες γιατί επιδεινώνουν τον πόνο και το αιμάτωμα και προκαλούν οίδημα στην περιοχή της θλάσης.
- Αποφύγετε τις θερμαντικές αλοιφές οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν επιδείνωση της μυϊκής θλάσης καθώς και έγκαυμα αν τις εφαρμόσουμε σε μεγάλη ποσότητα.
- Αποφύγετε την επίδεση με ελαστικό επίδεσμο.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Ξαπλώστε το άτομο που έχει υποστεί την μυϊκή θλάση σε αναπαυτική θέση και τοποθετήστε μια σακούλα με πάγο τυλιγμένη σε μία πετσέτα η οποία έχει αποιδηματική δράση και χαρίζει μία αίσθηση ανακούφισης.
- Τοποθετήστε αρκετές φορές την ημέρα παγοκύστη ώστε να μειωθεί το οίδημα.
- Η εκτίμηση από τον ειδικό ιατρό είναι απαραίτητη για την γρήγορη αποθεραπεία από τον τραυματισμό ο οποίος θα μας προτείνει αντιφλεγμονώδη θεραπεία και ξεκούραση.
Διαστρέμματα
Διάστρεμμα καλείται η βλάβη της άρθρωσης που έχει δημιουργηθεί από μια απότομη κίνηση. Συχνότερα διαστρέμματα εμφανίζονται στην περιοχή της ποδιοκνημικής άρθρωσης. Στην αρχή ο πόνος είναι έντονος με μικρή διάρκεια και στην συνέχεια παρατεταμένος με μικρότερη ένταση και οίδημα της περιοχής.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Αποφεύγετε να στέκεστε σε όρθια θέση γιατί ο πόνος γίνεται έντονος και προκαλείται οίδημα στην περιοχή εάν ο τραυματισμός είναι στο πόδι.
- Αποφεύγετε τα ζεστά επιθέματα ή τις θερμαντικές αλοιφές που ζεσταίνουν την περιοχή του τραυματισμού και επιδεινώνουν το οίδημα.
- Μην προκαλείτε απότομες κινήσεις ή πίεση στην τραυματισμένη περιοχή.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Τοποθετήστε παγοκύστη στην άρθρωση ή βάλτε το άκρο που έχει υποστεί την κάκωση κάτω από παγωμένο νερό.
- Εάν ο πόνος είναι ανυπόφορος, πάρτε κάποιο παυσίπονο.
- Εφαρμόστε ελαστική επίδεση με ήπια πίεση ειδικά αν η περιοχή είναι πρησμένη
- Τοποθετήστε το μέλος που έχει υποστεί το διάστρεμμα σε υψηλότερο επίπεδο από την οριζόντια θέση του σώματος.
- Αναζητήστε ιατρική βοήθεια για περαιτέρω κλινικοεργαστηριακό έλεγχο.
Κατάγματα
Κάταγμα καλείται η διακοπή, μερική ή ολική, της συνέχειας του οστού.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Οι άσκοπες μετακινήσεις
- Μην προσπαθείτε να κουνήσετε το μέλος που έχει υποστεί χτύπημα ιδιαίτερα εάν είναι στον αυχένα ή στην σπονδυλική στήλη
- Μην χρησιμοποιείτε ζεστά επιθέματα ή ισχυρή επίδεση με επιδέσμους.
- Αν το κάταγμα είναι στο άνω άκρο και φοράτε δαχτυλίδια ή ρολόι, βγάλτε τα αμέσως γιατί στην περιοχή θα αναπτυχθεί οίδημα που μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην κυκλοφορία του αίματος.
- Αποφύγετε το φαγητό ή την λήψη υγρών, ώστε να μην υπάρχει πρόβλημα σε περίπτωση χορήγησης γενικής αναισθησίας στο νοσοκομείο
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Τοποθετήστε πάνω από την περιοχή του κατάγματος μια σακούλα με πάγο ή παγοκύστη.
- Αν ο πόνος είναι ανυπόφορος, πάρτε ένα παυσίπονο
- Ακινητοποιήστε το μέλος που έχει πάθει κάκωση με έναν ελαστικό επίδεσμο ή ένα πρόχειρο νάρθηκα ώστε να περιοριστεί το οίδημα και να μην επιδεινωθεί η κατάσταση του κατάγματος.
- Επισκεφθείτε το εφημερεύον νοσοκομείο για περεταίρω κλινικοεργαστηριακό έλεγχο και αντιμετώπιση.
Οφθαλμολογικές Κακώσεις
Οι οφθαλμολογικές κακώσεις είναι τραυματισμοί οι οποίοι μπορούν να συμβούν σε οποιοδήποτε μέρος μπορεί να βρεθούμε. Υπάρχουν δύο ειδών τραυματισμοί των οφθαλμών: Α)Τραυματισμός από χτύπημα του οφθαλμού Β) Ξένο σώμα στο μάτι.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Μην τρίψετε τα μάτια σας γιατί θα επιδεινώσετε τον ερεθισμό
- Μην τοποθετείτε αντικείμενα όπως μπατονέτες, χαρτομάντιλα, γάζες στον οφθαλμό γιατί μπορεί να προκαλέσετε μεγαλύτερο τραυματισμό.
- Μην χρησιμοποιείτε κολλύρια χωρίς να γνωρίζετε τι ουσίες περιέχουν.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Έλεγχος της όρασης και της κινητικότητας του οφθαλμού.
- Εάν φοράτε φακούς επαφής, ρίξτε αμέσως στα μάτια φυσιολογικό ορό και αν είναι δυνατόν αφαιρέστε τους πριν κάποιο πιθανό οίδημα των βλεφάρων .
- Τοποθετήστε σε μια σακούλα πάγο τυλιγμένο σε μία πετσέτα και εφαρμόστε την μαλακά επάνω στους οφθαλμούς χωρίς να κάνετε μασάζ.
- Σε περίπτωση εισαγωγής ξένου σώματος στο μάτι ξαπλώστε ανάσκελα, κρατήστε ανοικτά τα βλέφαρα και ξεπλύνατε με άφθονο καθαρό νερό το οποίο θα ρέει από την μια γωνία του ματιού προς την άλλη χωρίς να προσπαθείτε να διώξετε το ξένο σώμα από το μάτι με κάποιο αντικείμενο. Το ίδιο κάνουμε εάν στο μάτι μπει κάποια βλαβερή χημική ουσία όπως βερνίκι, ασβέστης, αμμωνία, χλωρίνη.
- Επισκεφτείτε τον οφθαλμίατρο για περαιτέρω έλεγχο.
Ρινορραγία
Η ρινοραγία ή αιμορραγία από την μύτη είναι πολύ συχνός τραυματισμός που μπορεί να συμβεί σε παιδιά και σε ενήλικες. Η επανειλημμένη ρινορραγία είναι αιτία επισκέψεως στον ειδικό ιατρό για λεπτομερή εξέταση που μπορεί να λύσει το πρόβλημα.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Μη γυρίσετε το κεφάλι σας προς τα πίσω γιατί το αίμα θα κατευθυνθεί προς την τραχεία και υπάρχει κίνδυνος πνιγμού.
- Μη φυσάτε την μύτη σας γιατί βοηθάτε την επιδείνωση της αιμορραγίας.
- Μη βάζετε στη μύτη βαμβάκι γιατί τα υπολείμματα του αφαιρούνται δύσκολα.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Για να σταματήσει η αιμορραγία καθίστε σε μια καρέκλα και σκύψτε το κεφάλι σας προς τα εμπρός και κάτω, για να μην πάει το αίμα στην τραχεία
- Τοποθετήστε μια σακούλα με πάγο στο μέτωπο, κοντά στην βάση της μύτης και πιέστε εξωτερικά και τα δύο ρουθούνια στο μαλακό τους μέρος και όχι στο σκληρό μέρος (ρινικά οστά).
- Χρησιμοποιήστε γάζες για τον επιπωματισμό.
Κατάγματα ρινός
Μπορεί να προκληθούν από χτυπήματα στο πρόσωπο ή πτώσεις αντικειμένου ή πτώσεις επί εδάφους ή τροχαία ατυχήματα πού μπορεί να προκαλέσουν κατάγματα προσωπικού κρανίου από την πρόσκρουση.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Μην γυρνάτε το κεφάλι προς τα πίσω.
- Μην χρησιμοποιείτε μη αποστειρωμένες γάζες ή άλλα μέσα για να σταματήσετε την αιμορραγία.
- Μην κάνετε απότομους χειρισμούς και μην προσπαθήσετε την ανάταξη του κατάγματος.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και προσπαθούμε να ελέγξουμε την αιμορραγία.
- Ελέγχουμε νευρολογικά το θύμα.
- Προσπαθούμε να σταματήσουμε την αιμορραγία με αποστειρωμένη γάζα με την θέση του κεφαλιού εμπρός και κάτω.
- Εάν το κάταγμα είναι ανοιχτό καλύπτουμε με γάζες και αντισηπτικό διάλυμα την πληγή.
- Χρησιμοποιείστε παγοκύστη με μαλθακές κινήσεις χωρίς μασάζ.
- Αναζητείστε ιατρική βοήθεια για περαιτέρω έλεγχο και αντιμετώπιση.
Λιποθυμία
Λιποθυμία καλείται η μειωμένη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο με συνέπεια την μειωμένη οξυγόνωση του, που έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια συνείδησης. Συνοπτικά αναφέρουμε αιτίες της λιποθυμίας είναι: Υπογλυκαιμία, αφυδάτωση, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, καρδιακές παθήσεις, εγκυμοσύνη, έντονο ψυχικό stress.
Πρέπει να αποφεύγονται τα εξής:
- Μην μετακινείτε το άτομο που έχει υποστεί λιποθυμικό επεισόδιο και πιθανότατα έχει τραυματιστεί από κάποια πτώση. Αν υποπτεύεστε τραυματισμό από την πτώση ζητείστε ιατρική βοήθεια
- Μη σκεπάζετε με κουβέρτες, ρούχα, γιατί η ζέστη προκαλεί αγγειοδιαστολή με αποτέλεσμα την μειωμένη ροή αίματος προς τον εγκέφαλο.
- Αποφύγετε την χορήγηση τροφής καφέ και αλκοόλ ή άλλων υγρών σε άτομο με μειωμένο επίπεδο συνείδησης, γιατί σε ενδεχόμενη επανάληψη του λιποθυμικού επεισοδίου μπορεί να προκληθεί έμετος με εισρόφηση και πνιγμονή.
Πρέπει να γίνουν τα εξής:
- Διαπιστώστε ότι δεν υπάρχει απόφραξη αεροφόρων οδών από την γλώσσα που δεν είναι γυρισμένη προς τα πίσω και ότι δεν υπάρχει τροφή ή εμέσματα στο στόμα.
- Βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής αναπνέει και έχει σφυγμούς.Αν όχι τηλεφωνήστε άμεσα στο ΕΚΑΒ ( 166) δώστε τα στοιχεία σας, την περιοχή που βρίσκεστε και την κατάσταση που αντιμετωπίζετε ( πχ ένας αντρας που δεν έχει σφυγμους και δεν αναπνέει). Στη συνέχεια ζητείστε βοήθεια από τους παρευρισκόμενους και ξεκινείστε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) μέχρι να φτάσει βοήθεια.
- Αν ο ασθενής δεν έχει τις αισθήσεις του αλλά αναπνέει και έχει σφύξεις τον τοποθετούμε πλάγια και τον έχουμε υπό παρακολούθηση μέχρι να φτάσει βοήθεια
- Ξαπλώστε το άτομο σε οριζόντια θέση με τα πόδια ψηλά όσο το δυνατόν περισσότερο όταν αυτό δεν έχει χάσει τις αισθήσεις του.
- Χαλαρώστε τα ρούχα, γραβάτες, ζώνες, που μπορούν να εμποδίζουν την φυσιολογική αναπνοή
- Σε ενδεχόμενο κρανιοεγκαφαλικής κάκωσης και πρόκλησης λιποθυμικού επεισοδίου κάνουμε τα παρακάτω με την σειρά προτεραιότητας που αναφέραμε, τοποθετούμε ένα μαλακό αυχενικό κολάρο το οποίο είναι απαραίτητο εξάρτημα για το φαρμακείο μας και καλούμε ασθενοφόρο ή ιατρική βοήθεια άμεσα.
- Άτομο το οποίο για οποιονδήποτε λόγο έχασε τις αισθήσεις του έστω και για λίγο πρέπει άμεσα να εξεταστεί από ιατρό για να διερευνηθούν τα αίτια αυτού του επεισοδίου απώλειας συνείδησης.